W ostatnich badaniach naukowych zidentyfikowano związek pomiędzy zwiększonym średnim objętością krwinek czerwonych (MCV) a odpowiedzią na leczenie u pacjentów z zapaleniem stawów, którzy otrzymywali metotreksat (MTX). Badanie to dostarcza nowych, istotnych informacji na temat makrocytozy erytrocytów i jej klinicznych implikacji w kontekście wprowadzania biologicznych lub celowanych syntetycznych leków modyfikujących chorobę (b/tsDMARDs) u pacjentów rozpoczynających leczenie MTX z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów (RA).
Charakterystyka pacjentów i metody badawcze
W badaniu wzięło udział 2151 pacjentów z RA, którzy spełniali kryteria klasyfikacji RA z 2010 roku. Zebrano dane kliniczne i laboratoryjne oraz obrazy radiograficzne. Wykluczono pacjentów z niedoborem kwasu foliowego lub witaminy B12, niewydolnością nerek oraz aktywnymi chorobami, które mogłyby wpływać na MCV. Ostatecznie do analizy włączono 1156 pacjentów, którzy rozpoczęli terapię DMARDs opartą na MTX. Makrocytoza erytrocytów została zdefiniowana jako MCV większe niż 100 fL.
Wyniki badania – występowanie makrocytozy erytrocytów
Makrocytoza erytrocytów wystąpiła u 21,6% pacjentów z RA w ciągu 35 miesięcy od rozpoczęcia leczenia MTX. U 63,6% pacjentów makrocytoza ta była trwała. Anemia współistniała tylko u 20% pacjentów z makrocytozą. Wystąpienie makrocytozy było niezależnie związane z wiekiem, dawką MTX oraz równoległym stosowaniem sulfasalazyny lub leflunomidu.
Powiązania z terapią b/tsDMARD
Pacjenci z makrocytozą erytrocytów byli bardziej skłonni do rozpoczęcia terapii b/tsDMARDs, z hazard ratio wynoszącym 1,45, co sugeruje, że makrocytoza może być wskaźnikiem oporności na MTX. W grupie pacjentów z makrocytozą, 36,8% rozpoczęło terapię b/tsDMARDs w porównaniu do 26% w grupie z normalnym MCV.
Dyskusja na temat wyników badania
Badanie ujawnia, że makrocytoza erytrocytów występuje u znacznej części pacjentów leczonych MTX. Zjawisko to jest związane z wiekiem pacjentów, dawką MTX oraz równoległym stosowaniem innych leków. Zwiększenie MCV może wskazywać na lepszą odpowiedź na leczenie, a także na większe ryzyko oporności na MTX. Warto zauważyć, że zmiany w MCV mogą być skutkiem działania MTX jako antagonisty kwasu foliowego, co prowadzi do metabolicznych zmian w erytrocytach.
Implikacje kliniczne i przyszłe kierunki badań
Wyniki badania sugerują, że monitorowanie MCV może być użyteczne w ocenie odpowiedzi na leczenie MTX oraz w podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu b/tsDMARDs. Dalsze badania powinny skupić się na mechanizmach leżących u podstaw związku pomiędzy makrocytozą a opornością na MTX, co może przyczynić się do lepszego zrozumienia tego zjawiska w praktyce klinicznej.
Podsumowanie wyników badania
W analizie stwierdzono, że makrocytoza erytrocytów występuje u znacznej części pacjentów bez anemii i może być związana z użyciem b/tsDMARD oraz stanowić dodatkowy marker oceny oporności na MTX. Zrozumienie związku pomiędzy zmianami MCV a działaniem wewnątrzkomórkowym MTX może być kluczowe dla poprawy wyników leczenia pacjentów z RA.
Bibliografia
Baek In-Woon, Park Kyung-Su and Kim Ki-Jo. An erythrocyte macrocytosis by methotrexate is associated with early initiation of biologic or targeted synthetic agents in patients with rheumatoid arthritis. Journal of Rheumatic Diseases 2024, 32(1), 30-37. DOI: https://doi.org/10.4078/jrd.2024.0073.
