Najnowsze badania naukowe dostarczają istotnych informacji na temat potencjalnie niebezpiecznego działania metotreksatu, substancji czynnej szeroko stosowanej w chemioterapii. Badanie to ukazuje przypadek hepatotoksyczności wywołanej przez metotreksat u dziecka z chorobą wątroby związaną z dysfunkcją metaboliczną, co podkreśla znaczenie dokładnej oceny stanu wątroby przed rozpoczęciem terapii.
Metotreksat i jego wpływ na wątrobę w kontekście chorób metabolicznych
Metotreksat, znany ze swojego działania jako antagonista kwasu foliowego, jest powszechnie stosowany w leczeniu nowotworów, takich jak ostra białaczka limfoblastyczna. Jednak jego zastosowanie wiąże się z ryzykiem hepatotoksyczności, szczególnie u pacjentów z istniejącymi chorobami wątroby. U pacjentów z chorobą wątroby związaną z dysfunkcją metaboliczną (MASLD) i metabolicznym zapaleniem wątroby (MASH), metotreksat może się kumulować, co prowadzi do zwiększonego ryzyka uszkodzenia wątroby.
Opis przypadku pacjenta z ostrą niewydolnością wątroby
Przedstawiony przypadek dotyczy 12-letniego chłopca z otyłością, który rozpoczął terapię wysokimi dawkami metotreksatu w ramach leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej. Wkrótce po podaniu leku pacjent doświadczył ostrego uszkodzenia nerek, które przyczyniło się do opóźnionego wydalania metotreksatu. W ciągu kilku dni stan pacjenta gwałtownie się pogorszył, prowadząc do ostrej niewydolności wątroby, a ostatecznie do zgonu.
Wyniki badań laboratoryjnych i biopsji
Badania laboratoryjne wykazały znaczące podwyższenie poziomów transaminaz wątrobowych oraz inne nieprawidłowości wskazujące na uszkodzenie wątroby. Biopsja wątroby potwierdziła obecność toksyczności wywołanej metotreksatem, charakteryzującej się balonowaniem hepatocytów i obecnością ciałek Mallory-Denka, a także nieznaczne stłuszczenie wątroby. Histopatologia wykazała również obecność włóknienia, co wskazywało na wcześniejsze niepoznane zapalenie wątroby związane z dysfunkcją metaboliczną.
Znaczenie dokładnej oceny stanu wątroby przed terapią
Przypadek ten podkreśla konieczność przeprowadzania dokładnej oceny wątroby u pacjentów z podejrzeniem lub znaną chorobą wątroby przed rozpoczęciem leczenia metotreksatem. Wczesne rozpoznanie potencjalnych problemów z wątrobą może pomóc w uniknięciu poważnych komplikacji zdrowotnych, takich jak ostra niewydolność wątroby.
Rekomendacje dla lekarzy i dalsze badania
Lekarze powinni zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu metotreksatu u pacjentów z czynnikami ryzyka chorób wątroby. W przypadku opóźnionego wydalania leku zaleca się rozważenie zastosowania dializy, aby zapobiec szybkiemu i nieodwracalnemu uszkodzeniu wątroby. Dalsze badania są niezbędne, aby lepiej zrozumieć mechanizmy toksyczności metotreksatu i opracować strategie minimalizujące ryzyko uszkodzenia wątroby.
Podsumowanie i wnioski z badania
Przedstawione badanie dostarcza ważnych wniosków dotyczących bezpieczeństwa stosowania metotreksatu u pacjentów z chorobami wątroby związanymi z dysfunkcją metaboliczną. Wczesna identyfikacja ryzyka i odpowiednie monitorowanie mogą znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań. Badanie to podkreśla potrzebę dalszych badań i edukacji lekarzy w zakresie potencjalnych skutków ubocznych terapii metotreksatem.
Bibliografia
. Methotrexate induced hepatotoxicity in metabolic dysfunction‐associated steatotic liver disease. JPGN Reports 2024, 5(2), 548-551. DOI: https://doi.org/10.1002/jpr3.12127.
